1. Hành vi thao túng thị trường chứng khoán
– Từ tháng 5/2017 – 01/2022, bị can Trịnh Văn Quyết chỉ đạo em gái cùng đồng phạm mượn danh nghĩa của nhân viên, người thân, họ hàng để lập hồ sơ, thủ tục thành lập công ty, mở tài khoản chứng khoán, tài khoản ngân hàng.
– 05 mã cổ phiếu có liên quan: AMD, HAI, GAB, FLC, ART.
– Chiêu trò thao túng được sử dụng: liên tục mua bán cùng loại chứng khoán, mua bán khớp lệnh nội nhóm (không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu), mua bán với khối lượng lớn vào thời điểm đóng – mở cửa nhằm chi phối thị trường, đặt lệnh mua – bán sau đó hủy lệnh, v.v… nhằm tạo ra cung cầu giả, giá 05 mã cổ phiếu “nhảy múa” theo ý đồ của các bị can.
– Cuối cùng, bị can Quyết chỉ đạo “xả bán” cổ phiếu, thu lợi bất chính hơn 723 tỉ đồng.
2. Hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản
– Từ năm 2014 – tháng 9/2016, bị can Quyết chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên Công ty Cổ phần xây dựng Faros (gọi tắt là “Công ty Faros”), các Công ty thuộc Tập đoàn FLC và người thân, họ hàng đứng tên làm cổ đông góp vốn, để thực hiện các thủ đoạn lập và ký khống hồ sơ góp vốn, qua đó nâng khống vốn điều lệ của Công ty Faros từ 1,5 tỉ đồng lên 4.300 tỉ đồng.
– Tiếp đó, các bị can tạo lập hồ sơ, đề nghị chấp thuận đăng ký Công ty đại chúng, đăng ký lưu ký chứng khoán và niêm yết 430 triệu cổ phiếu có mã là “ROS” hình thành từ vốn góp khống của Công ty Faros.
– Sau khi niêm yết thành công, bị can Quyết cùng đồng phạm bán hơn 391 triệu cổ phiếu Công ty Faros, từ đó chiếm đoạt hơn 3.600 tỉ đồng của Nhà đầu tư (gọi tắt là “NĐT”) trên thị trường chứng khoán.
3. Phân định thiệt hại của NĐT
– Quá trình giải quyết vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an nhận được Đơn của 685 NĐT tố giác hành vi phạm tội của ông Quyết và đồng phạm, đồng thời đề nghị bồi thường thiệt hại đối với tổng 06 mã chứng khoán “họ FLC” nêu trên.
– Các đơn này được Cơ quan Cảnh sát điều tra phân loại để xử lý theo quy định:
+ Thứ nhất, là các NĐT mua cổ phiếu mã ROS, Công an đã ghi lời khai, xác định bị hại và kết luận trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
+ Thứ hai, là các NĐT tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của Tập đoàn FLC, Công ty CP FLC Quy Nhơn Golf & Resort, cá nhân bị can Trịnh Văn Quyết,… đã chuyển thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra các địa phương để giải quyết theo thẩm quyền.
+ Thứ ba, là các NĐT ký hợp đồng đặt mua trái phiếu của Tập đoàn FLC phát hành tháng 12/2021 (với giá 10.000 đồng/trái phiếu, lãi suất 12%/năm),… Bộ Công an xác định đây là vụ việc tranh chấp dân sự, các bên đang thỏa thuận giải quyết chưa thống nhất; nếu không thống nhất được thì khởi kiện ra tòa.
+ Thứ tư, là các NĐT mua cổ phiếu AMD, ART, HAI, GAB, FLC thì Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho hay, không có căn cứ để xem xét giải quyết do không có căn cứ xác định thiệt hại của các NĐT (Nhận định này được Bộ Công an dựa trên kết luận giám định của Bộ Tài chính), bởi những luận điểm sau:
(i) Giao dịch của các NĐT diễn ra thường xuyên, có thể mua bán liên tục một mã cổ phiếu trong thời gian dài. Khi NĐT phát sinh nhiều giao dịch mua bán cùng một mã cổ phiếu thì việc NĐT đã bán cổ phiếu mua thời điểm nào và mua của ai là không thể xác định. Điều này đồng nghĩa không có cơ sở để đánh giá chính xác NĐT bị lỗ do bán chính cổ phiếu đã mua của nhóm thao túng, không đủ căn cứ chứng minh thiệt hại từ hành vi vi phạm thể hiện mối quan hệ nhân quả từ hành vi thao túng thị trường chứng khoán và giao dịch của NĐT.
(ii) Ngoài ra, trong giai đoạn xảy ra hành vi thao túng thị trường chứng khoán, có NĐT giao dịch có lãi nhưng cũng có NĐT bị thua lỗ. Giá trị thua lỗ của NĐT có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau: ảnh hưởng của các yếu tố thị trường, ảnh hưởng của việc thao túng giá cổ phiếu, yếu tố chủ quan của các NĐT,…
Như vậy, việc xác định mức độ ảnh hưởng cụ thể của từng nguyên nhân đối với giá trị thua lỗ của NĐT là không thể thực hiện được.
Tóm lại, liên quan đến các NĐT mua cổ phiếu thì chỉ có những NĐT mua mã ROS thì mới được xác đinh là bị hại và được bồi thường; còn đối với các NĐT mua 05 mã còn lại chịu ảnh hưởng bởi hành vi thao túng thì không được xác định là bị hại của vụ án và không được bồi thường.
